Şəhriyar Yaqubov

Jak-Lui David tərəfindən çəkilən bu məşhur "Sokratın ölümü" rəsm əsərində Sokrat, ardıcılları ilə əhatələnərək zəhərlə dolu (red. baldırğan) fincanı içdiyi təsvir olunur. Qərb fəlsəfəsinin nəhənglərindən biri olan Sokrat (MÖ 470 - 399) eyni zamanda tarixin ən müəmmalı xadimlərindən biridir. Ardında heç bir nəşr yazısı...

Miniatür. Xəttatlıq Dekorativ-tətbiqi incəsənəti praktik təyin edilən bədii məhsulun emalıdır. İslam incəsənətində kitab miniatürü geniş yayılmışdır. Miniatür latın sözündən yaranıb (əlyazma kitablar üçün boyanın bir növüdür). Xüsusi bədii texnika ilə xüsusiləşmiş miniatür-forma ilə kiçik bədii əsərdir. Miniatür əlyazmalar kitab kimi papirusda, perqamentdə və...

                                                                    Davranış iqtisadiyyatı Dünya iqtisadi ədəbiyyatında “behavioral economics” adlanan sahə 2017-ci ildə Riçard Talerin (Richard Thaler) bu...

Məntiq tarixinə dair, məntiqin mənşəyi və insan zehni ilə əlaqəsindən başlayaraq klassik məntiq ədəbiyyatı,  sonra da müasir məntiq yanaşmaların təqdim edildiyi “Məntiq tarixi” yazı seriyamızın ilk qismi olan qısa bir giriş və təqdimat yazımızla seriyamıza başlamış oluruq. Bu seriyanın sonunda bir akademik nizam olaraq məntiq sahəsinə aid düşüncə tarixində...

Cəmiyyətin ən zəruri tələbatlarından meydana gəlmiş və onunla birlikdə inkişaf edən məntiq elmi öz növbəsində cəmiyyətə təsir edir. Məntiqin cəmiyyətdə sosial məqsədi və rolu tutduğu həqiqi yerlə müəyyən olunur. “Mədəniyyət” anlayışı altında bəşəriyyət tərəfindən toplanmış maddi və mənəvi sərvətlərin məcmusu nəzərdə tutulur. Lakin bu anlayışa təkcə insanların maddi və mənəvi...

Məntiqi qanunların xarakteristikası Məntiq - təfəkkürün forma və qanunlarından, onlar üzərində aparılan məntiqi əməliyyatlardan bəhs edən elmdir. Mühakimə prosesində düzgün ümumiləşdirmələrin, nəticə çıxarmağın aparılmasında qanunlara riayət etməyin xüsusi idraki əhəmiyyəti vardır. Obyektiv aləmin şüurumuzda məntiqi inikası olan təfəkkür xaotik, kortəbii formada deyil, qanunauyğun halda beynimizdə əksidir. Bu fikir onu bildirir...

Eyniyyət qanunu və onun idrak prosesində rolu Məntiqi təfəkkürün ümumbəşəri xassələrindən biri fikrin müəyyənliyidir. Mühakimə prosesi bu xassədən məhrum olarsa, onda hər cür mənasını itirə bilər. Fikrin müəyyənliyinin obyektiv əsasını maddi gerçəkliyin ən mühüm xassələrinin, tərəflərinin şüurumuzda inikası təşkil edir. Konkret mühakimə prosesində eyniyyətin gözlənilməsi təfəkkür qanunudur, buna əməl olunduqda...

Ziddiyyət (yaxud Ziddiyyətsizlik) qanunu İstənilən predmetdə eyni vaxtda müəyyən bir əlamətin olduğunu və ya olmadığını söyləmək mümkün deyildir. Belə ki, formal məntiqi baxımdan fikrin ziddiyyətliliyi yol verilməzdir, o, idrak prosesində dolaşıqlıq yaradır. Predmet və hadisələrin inkişaf prosesini dərk etmək hər cür hərəkət və inkişafın mənbəyi olan daxili ziddiyyətlərin mübarizəsini aşkara...

Üçüncünü istisna qanunu Bu qanun ziddiyyətsizlik qanunu ilə sıx bağlıdır. Əvvəlki məqalədə də deyildiyi kimi eyni vaxtda və münasibətdə bir-birinə əks söylənilmiş iki fikrin ikisi də həqiqi ola bilməz, bunlardan biri yalan olmalıdır. "Bunların hər ikisi yalan ola bilərmi?" sualına isə ziddiyyət qanunu cavab vermir. Bu suala üçüncünü istisna qanunu...

Məntiq nədir? Məntiq, “doğru düşünmənin prinsiplərini ortaya qoyan elmdir” kimi tərif edilir. Düşüncəmizin normal fəaliyyətini psixologiya elmi araşdırar.  Ancaq duyğu və iradə fenomenləri məntiqə maraqlı deyil. Bu halda duyğu və iradə fenomenlərini tədqiq sahəsindən xaric etsək, sadə zehin hadisələri üzərində etdiyimiz araşdırmalarla düşünmənin elmini öyrənmiş oluruq. Məntiq kəlməsi yunan sözü olan `logike`nin ərəbcə tərcüməsidir....